De foto's zijn genomen op de dag van de aankomst.  10 juli 2009. Met de benodigde Russische handtekeningen. 

Klap in

 

 

 

In het archief van Kerk en Vrede zit een map met stukken over het verbod van de vereniging en de inbeslagname van geld en goederen aan het begin van de oorlog. Dat gold zowel het secretariaat in Ammerstol (bij ds. Hugenholtz thuis, zie de foto) als de tientallen lokale afdelingen. Opvallend is de gedetailleerdheid: de secretaris ontving uitvoerige vragenlijsten over vereniging en blad, en bij de inbeslagname werd nauwkeurig genoteerd wat er meegenomen werd. Daarover vinden ook nog briefwisselingen plaats. Duitse ‘Gründlichkeit’ is je eerste gedachte, tot je je realiseert dat er in al die stukken geen Duits of Duitser voorkomt: alles is gesteld in perfect Nederlands en de uitvoerders van het beleid van de bezetter zijn allemaal Nederlanders. Hugenholtz doet hiervan na de oorlog verslag (ook dat verslag ligt in het archief). Op donderdagmorgen 20 maart 1941 kreeg hij een telefoontje van de drukker van het blad, de heer Schermer uit Bolsward, die vertelde dat hij die morgen ‘de heren’ op bezoek had gehad. Meer kon hij uit veiligheidsoverwegingen niet zeggen, maar Hugenholtz wist genoeg en verborg direct belangrijke documenten. Om 11 uur kreeg hij bezoek van enkele Nederlanders, onder wie Mr. Brouwers, advocaat uit Rotterdam, die als liquidateur was aangesteld en die hem zei dat hij alle werk voor de vereniging moest staken, het geld afdragen en het kantoor sluiten; dat werd vervolgens verzegeld.
Op 13 mei kwamen ze terug, met een vrachtwagen waarin de inventaris van het kantoor werd afgevoerd naar Den Haag. Mr. Brouwers vertelde bij die gelegenheid dat de aanleiding van de liquidatie de bestrijding door Kerk en Vrede van het nationaal-socialisme was. Hij noemde speciaal ds.Buskes. Hugenholtz schrijft: ‘Deze had inderdaad in een artikel “Succes is zegen” (Kerk en Vrede, 31 aug. 1940) een scherpe kritiek gegeven op een uitlating van ir. Mussert. Deze had namelijk gezegd dat men in het succes van Hitler duidelijk de “werkzaamheid van een hogere macht” kon zien. Ds.Buskes had daarop geantwoord dat men hetzelfde van Stalin zou kunnen zeggen. “Indien succes zegen betekent, zijn de overwinningen van het Russische Communisme evenzeer het werk van God als die van het Duitse Nationaal-Socialisme”…. (…) Toen de heren druk bezig waren mijn kantoor leeg
te halen, zag ik nog kans enkele, ook voor anderen, zeer bezwarende papieren ongemerkt te doen verdwijnen. Tot slot heb ik Mr. Brouwers (…) gezegd dat hij wel moest begrijpen, dat het weghalen van onze bezittingen ons niet deren kon, daar immers beginselen en ideeën onvervreemdbaar zijn. Hij keek mij toen nogal verbijsterd aan en zeide niets.” De lijsten van de inbeslagname kwamen ná de oorlog van pas, toen Het Nederlandse Beheersinstituut, afdeling Bijzondere Beheren, tot teruggave van de gevorderde gelden overging. De eerste brief daarover ontving Kerk en Vrede in 1947, en uiteindelijk werd (na een eerder voorschot) 71,86% van het bedrag uitgekeerd. Dat was in 1960.
Tot slot: Hugenholtz komt ook voor in het bijzondere boek "Rosa. Een familie in oorlogstijd" van Rosita Steenbeek. De Rosa in dit boek, de grootmoeder van Steenbeek, was de schoonzus van Hugenholz. 

auteur: Greetje Witte-Rang.

Klap in