Naar 100 jaar Kerk en Vrede

We hebben het allemaal veel te druk, natuurlijk, met de actualiteit. Daarom houden velen van ons het verleden maar 'voor gezien'.
In grote delen van ons leven en beleven en ons verhouden tot de zaken, hebben we ons losgedacht, gevochten, geschreven, geprotesteerd van ons verleden. Dat wekt de illusie dat we er vrij van zijn; er los van staan.
Maar dat is geenszins het geval.
Wij staan volop 'op de schouders van'.
Je kunt dus maar beter van tijd tot tijd weer eens (scherp, scherper, zo scherp mogelijk) nalopen wat je mee hebt gekregen. Wat daarvan contrabande of overbodig is, en wat ontbreekt.
Het Bestuur gaat twee jaar vantevoren al een route uit zetten naar het eeuwfeest.

Om zo mogelijk een antwoord te vinden op de vraag waar we met dat indrukwekkende verleden van ons naar toe moeten.
We zijn het oudste deel van de vredesbeweging in Nederland; nou en?
Zijn we ook het meest imposante?
Zo nee, waarom niet?
Tot wie richten we onze jubileumboodschap?
Wat doen we om de komende 100 jaar anders-dan-achterhaald-onmogelijk over te komen in de media? En bij de kerken?

En het is zeer goed gezien dat het Bestuur aangehaakt is bij de beweging 'Veiligheid, hoe dan'. Dat project zal de komende 100 jaar wel onze marsroute bepalen.
De actualiteit van de onveiligheid van Oekraïne onderstreept maar weer eens hoe urgent dat is. 
Geheel op mijn eigen verantwoordelijkheid sluit ik af met de gedachte dat daar nog wel 100 jaar voor nodig is.
Als het eerder af is, hoort u dat meteen.

Blijf in de buurt. Doe mee. (jan anne bos)

 

(Naar een van de oprichters van Kerk en Vrede ds Hugenholz werd een straat in Ammerstol vernoemd.)

Een wonderlijk moment uit die honderd jaar

In de Tweede Wereldoorlog werd Kerk en Vrede als een gevaarlijke vereniging gezien door de Duitsers. Ons archief werd in beslag genomen. Dat belandde in Rusland en keerde pas aan het eind van de eeuw terug op ons kantoor. Lees verder

De foto's zijn genomen op de dag van de aankomst.  10 juli 2009. Met de benodigde Russische handtekeningen. 

Klap in

Kerk en Vrede tijdens de oorlog

Toen ik de foto's plaatste van archiefdozen die we uit 'Russische ballingschap' terug kregen, heb ik Greetje Witte om nadere informatie gevraagd. Het zat duidelijk anders, dan ik schreef. Het betrof niet het archief van de landelijke vereniging Kerk en Vrede, maar van de Haagse afdeling. Hier haar interessante artikel. Ook dat was 100 jaar K en V. Lees verder

 

 

 

In het archief van Kerk en Vrede zit een map met stukken over het verbod van de vereniging en de inbeslagname van geld en goederen aan het begin van de oorlog. Dat gold zowel het secretariaat in Ammerstol (bij ds. Hugenholtz thuis, zie de foto) als de tientallen lokale afdelingen. Opvallend is de gedetailleerdheid: de secretaris ontving uitvoerige vragenlijsten over vereniging en blad, en bij de inbeslagname werd nauwkeurig genoteerd wat er meegenomen werd. Daarover vinden ook nog briefwisselingen plaats. Duitse ‘Gründlichkeit’ is je eerste gedachte, tot je je realiseert dat er in al die stukken geen Duits of Duitser voorkomt: alles is gesteld in perfect Nederlands en de uitvoerders van het beleid van de bezetter zijn allemaal Nederlanders. Hugenholtz doet hiervan na de oorlog verslag (ook dat verslag ligt in het archief). Op donderdagmorgen 20 maart 1941 kreeg hij een telefoontje van de drukker van het blad, de heer Schermer uit Bolsward, die vertelde dat hij die morgen ‘de heren’ op bezoek had gehad. Meer kon hij uit veiligheidsoverwegingen niet zeggen, maar Hugenholtz wist genoeg en verborg direct belangrijke documenten. Om 11 uur kreeg hij bezoek van enkele Nederlanders, onder wie Mr. Brouwers, advocaat uit Rotterdam, die als liquidateur was aangesteld en die hem zei dat hij alle werk voor de vereniging moest staken, het geld afdragen en het kantoor sluiten; dat werd vervolgens verzegeld.
Op 13 mei kwamen ze terug, met een vrachtwagen waarin de inventaris van het kantoor werd afgevoerd naar Den Haag. Mr. Brouwers vertelde bij die gelegenheid dat de aanleiding van de liquidatie de bestrijding door Kerk en Vrede van het nationaal-socialisme was. Hij noemde speciaal ds.Buskes. Hugenholtz schrijft: ‘Deze had inderdaad in een artikel “Succes is zegen” (Kerk en Vrede, 31 aug. 1940) een scherpe kritiek gegeven op een uitlating van ir. Mussert. Deze had namelijk gezegd dat men in het succes van Hitler duidelijk de “werkzaamheid van een hogere macht” kon zien. Ds.Buskes had daarop geantwoord dat men hetzelfde van Stalin zou kunnen zeggen. “Indien succes zegen betekent, zijn de overwinningen van het Russische Communisme evenzeer het werk van God als die van het Duitse Nationaal-Socialisme”…. (…) Toen de heren druk bezig waren mijn kantoor leeg
te halen, zag ik nog kans enkele, ook voor anderen, zeer bezwarende papieren ongemerkt te doen verdwijnen. Tot slot heb ik Mr. Brouwers (…) gezegd dat hij wel moest begrijpen, dat het weghalen van onze bezittingen ons niet deren kon, daar immers beginselen en ideeën onvervreemdbaar zijn. Hij keek mij toen nogal verbijsterd aan en zeide niets.” De lijsten van de inbeslagname kwamen ná de oorlog van pas, toen Het Nederlandse Beheersinstituut, afdeling Bijzondere Beheren, tot teruggave van de gevorderde gelden overging. De eerste brief daarover ontving Kerk en Vrede in 1947, en uiteindelijk werd (na een eerder voorschot) 71,86% van het bedrag uitgekeerd. Dat was in 1960.
Tot slot: Hugenholtz komt ook voor in het bijzondere boek "Rosa. Een familie in oorlogstijd" van Rosita Steenbeek. De Rosa in dit boek, de grootmoeder van Steenbeek, was de schoonzus van Hugenholz. 

auteur: Greetje Witte-Rang.

Klap in

Nieuws

Uitreiking Vredesprijs voor de Journalist voor de Vrede 2025

De Stichting Humanistisch Vredesberaad (HVB) reikt sinds 2003 de tweejaarlijkse prijs uit aan een journalist die opvalt vanwege “een gedegen onderbouwde weergave van de feiten, waarin ook achterliggende oorzaken en de historische context wordt belicht, zodat bijgedragen wordt aan een gewogen oordeel bij het publiek.”

Het HVB wil met de prijs een bijdrage leveren aan het bevorderen van een cultuur vanvrede, geweldloosheid en rechtvaardigheid.

Op vrijdagmiddag 14 november 2025 van 16.00 – 18.00 in filmzaal 1 van het Slachtstraat Filmtheater aan de Slachthuisstraat in Utrecht (achter het Neude, het oude ’t Hoogt filmtheater). Inloop vanaf 15.30

Zie hier verder...

Meld je tevoren even aan.

Lees verder
'Als angst regeert, lacht de wapenindustrie'

Onder deze kop wordt in NieuwWij het vorig jaar verschenen boek van Eugen Drewermann, besproken: Alleen door vrede. Vredeseducatie aan de hand van de Bergrede. 

Het is "een doorwrochte studie over oorlog en vrede. Hij verbindt historische data met beschouwingen over de relatie met de geldeconomie, met wereldpolitieke ontwikkelingen, met psychologische gezichtspunten en met het (ge)weten van het hart. Een (ge)weten dat vertelt: ‘Geweld is uitdrukking van innerlijke zwakheid’."

Lees hier de bespreking van dit boek. 

Al eerder wezen wij op een toespraak van Drewermann "Rede gegen den Krieg".

Lees verder
Een Europese oproep tot vrede in Gaza

Afgelopen week was Henk Baars, voorzitter van Kerk en Vrede, in Straatsburg. Hij nam daar deel aan CINGO, de Conference of International Non-Governmental Organisations. Meer dan 300 organisaties zijn hierin vertegenwoordigd en vormen zo samen het Civil Society deel van de Raad van Europa. Henk vertegenwoordigt daar een kleine NGO 'European Network Church on the Move'. Ook Joodse organisaties zijn lid. Het is een zeer divers gezelschap dat niet zo bekend is, maar achter de schermen invloed uitoefent op standpunten van de Raad en daarmee op de EU.

Het kostte de nodige moeite, maar er werd met een ruime meerderheid een heldere verklaring aangenomen over de oorlog in Gaza:

'De menselijke kosten van oorlog: een oproep tot duurzame vrede en bescherming in Gaza.

De CINGO “doet een beroep op alle regeringen, internationale organisaties en actoren uit het maatschappelijk middenveld: kijk niet weg, zwijg niet en laat wanhoop niet zegevieren.
Kom op voor de menselijkheid, kom op voor gerechtigheid en kom op voor vrede.
Alleen dan kunnen we de levens die al verloren zijn gegaan eren en hoop geven aan de komende generaties.”

Hier leest u de volledige verklaring (in Nederlands vertaling met dank aan deepl.com).

Wie meer wil weten over de CINGO: zie hier.

 

 

 

 

 

 

 

Lees verder

Agenda

24 oktober 2025 Kom vrijdag 24 oktober naar het Spui voor het 81e vredesprotest

Van de website https://www.stopdeoorlogamsterdam.nl/

Wij organiseren ons protest tegen het voortduren van de oorlog in Oekraïne en de groeiende wapenwedloop elke 24e van de maand, om 18.00 uur bij het Lieverdje op het Spui, als protest tegen de Russische overval op Oekraïne op 24 februari 2022.

Nu al voor de 82e keer...

Lees verder
26 oktober 2025 Nu weapons! No warming!

Doe mee aan het Vredesblok in de Klimaatmars op zondag 26 oktober.
We verzamelen om 12.45 bij het Malieveld
Paviljoen. De Klimaatmars begint om 13.00 uur.

Lees verder
16 november 2025 Zincafé Kogerkerk met Jan Pronk

Spreker: Jan Pronk

Onderwerp: Wat staat Europa te doen?
Een prangende vraag in een tijd met toenemende
bewapening in Europa en de ontwikkelingen in Gaza.

Plaats: Kogerkerk, Kerkstraat 14, 1541 HA Koog aan de Zaan
Datum: zondag 16 november 2025. Aanvang: 15.00 uur, kerk open vanaf 14.30 uur.
Toegang gratis, na afloop collecte ter bestrijding van de onkosten.

Lees verder
22 november 2025 ‘Hoe beïnvloeden democratie, kernwapens en klimaatverandering elkaar?

Op zaterdag 22 november van 11:00-14:00 uur in De Amershof, Snouckaertlaan 11, Amersfoort.

Organisatie: NVMP-Artsen voor vrede.

Lees verder